Vài năm gần đây, tại tỉnh Đắk Lắk nhiều doanh nghiệp, hộ gia đình đã đầu tư lắp đặt hệ thống điện mặt trời hòa lưới áp mái. Sau khi hệ thống đã ổn định để sản xuất điện, ngoài tạo ra sản lượng điện để phục vụ sản xuất, sinh hoạt thì hệ thống còn đủ sức tạo ra thêm một lượng điện dư thừa, nếu được nối lưới điện quốc gia sẽ được ngành điện mua lại tạo ra nguồn thu nhập đáng kể cho chủ đầu tư.
Công ty Cổ phần Sách và Thiết bị trường học Đắk Lắk đã nghiên cứu và tham khảo thật kỹ từ sự tư vấn của ngành điện, từ năm 2017, Công ty đã quyết định lắp hệ thống điện mặt trời hòa lưới cho 5 cửa hàng. Với số vốn đầu tư gần 5 tỷ đồng, tổng công suất công ty chọn lựa để lắp đặt khoảng 86 MWp. Sau khi lắp đặt và vận hành hoàn thiện, các thông số kỹ thuật đã luôn đạt mức ổn định.
Giám đốc Công ty Cổ phần Sách và Thiết bị trường học Đắk Lắk – ông Trương Văn Hùng cho biết, chi phí sử dụng điện luôn là vấn đề nan giải trong bài toán vận hành Công ty và các cửa hàng. Trước đây, mỗi tháng Công ty tốn đến hơn 50 triệu đồng tiền điện để duy trì được hoạt động của chuỗi các cửa hàng trong hệ thống. Từ lãnh đạo đến nhân viên đều thử nghiệm rất nhiều cách tiết kiệm điện như hạn chế điều hòa, thiết bị điện lạnh, sử dụng bóng đèn LED… nhưng chi phí điện hàng tháng giảm không nhiều, vẫn chiếm phần lớn trong chi phí vận hành, ảnh hưởng nhiều đến lợi nhuận của Công ty.
Sau khi đầu tư hệ thống điện mặt trời hòa lưới, tình hình sử dụng điện tại công ty đã bước sang trang mới, đã chủ động sản xuất được nguồn điện trong kinh doanh, thậm chí hàng tháng hệ thống còn dư thừa công suất bán cho điện lực.
Ông chia sẻ, ông đã rất bất ngờ khi qua đợt thanh toán vừa rồi, công ty không những miễn thanh toán tiền điện mà còn nhận được 240 triệu đồng từ bán điện mặt trời dư thừa cho điện lực.
Theo ông Hùng tính toán, công ty chỉ cần hơn 5 năm để hoàn vốn đầu tư ban đầu. Thời gian khoảng 20 năm về sau (20 năm là tuổi thọ của pin), điện không còn là nỗi lo mà còn trở thành khoản lợi nhuận từ bán điện dư thừa.
Cũng giống như trường hợp của công ty ông Hùng, gia đình anh Trần Quốc (phường Ea Tam, Buôn Ma Thuột), trước đây, hóa đơn điện hằng tháng của gia đình anh Quốc tốn kém đến trên 3 triệu đồng/tháng. Anh và gia đình quyết định đầu tư lắp đặt hệ thống điện mặt trời vào cuối năm 2018, với chi phí 100 triệu đồng, công suất 4,8 kWp, sản lượng điện trung bình của hệ thống đạt 20-30kWh/ngày. Từ khi quyết định đầu tư, chi phí tiền điện của gia đình anh Quốc giảm được hơn 50%.
Theo thống kê của Công ty Điện lực Đắk Lắk, toàn tỉnh Đắk Lắk đến nay đã có có 144 hộ và doanh nghiệp đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời hòa lưới với tổng công suất đạt hơn 12MWp. Đặc biệt, một số khách hàng chịu chi, lắp đặt vừa để sử dụng vừa để đầu tư có công suất lắp đặt lớn như: Công ty CP Sách và Thiết bị trường học Đắk Lắk công suất 86 kWp, Công ty CP đầu tư Xây Dựng và Kinh Doanh chợ Buôn Ma Thuột có công suất 438 kWp.
Từ hai trường hợp trên đã minh chứng, việc phát triển điện mặt trời hòa lưới áp mái nhà đã mang lại hiệu quả xứng đáng cho chủ đầu tư. Nhiều doanh nghiệp, hộ gia đình đã đấu nối phát lên lưới, lắp đặt công tơ hai chiều, được ngành điện mua lại sản lượng điện dư thừa hàng ngày tạo ra nguồn lợi nhuận đáng kể, rút ngắn thời gian thu hồi vốn đầu tư cho điện mặt trời. Hiện điện lực Đắk Lắk đang mua điện dư thừa của 32 hộ dân với tổng số tiền đã thanh toán gần 600 triệu đồng.
Đắk Lắk với vị trí địa lý và khí hậu thuận lợi, vì vậy tỉnh có tiềm năng khai thác điện mặt trời rất lớn, với cường độ bức xạ trung bình đạt 5kWh/m2/ngày, tiềm năng phát triển điện mặt trời có thể vượt qua TPHCM tại miền Nam, đạt đến 95 GWh/năm. Không bỏ qua điều kiện lý tưởng này, Công ty Điện lực Đắk Lắk tích cực tuyên truyền lợi ích của điện mặt trời hòa lưới, đặc biệt là chú trọng vào các khu vực như Ea Súp, Buôn Đôn có tiềm năng lớn. Công ty cũng đã đã triển khai lắp đặt hệ thống điện mặt trời hòa lưới áp mái tại trụ sở chính, đồng thời triển khai đến các cơ sở Điện lực trực thuộc.
Người dân Đắk Lắk có nhu cầu tìm hiểu để đầu tư điện mặt trời sẽ được ngành Điện địa phương hướng dẫn cụ thể về thủ tục và phối hợp xử lý các vấn đề trong quá trình triển khai. Khi công trình hoàn thành, nếu bảo đảm các điều kiện kỹ thuật theo thiết kế, công trình sẽ được nghiệm thu, chủ đầu tư sẽ thực hiện hợp đồng mua bán điện với ngành Điện, được lắp đặt công tơ hai chiều miễn phí để đo đếm sản lượng tiêu thụ vào ban đêm, sản lượng điện mặt trời phát lên lưới vào ban ngày. Hằng tháng, Công ty Điện sẽ ghi nhận và trả tiền theo kW cho sản lượng điện được đẩy lên lưới.
Tỷ suất đầu tư ban đầu (bao gồm thiết bị và lắp đặt) của điện mặt trời dao động trên dưới 20 triệu đồng/kWp. Với mỗi 1 kWp công suất, số giờ nắng trung bình tại Đắk Lắk là 4,5-6 giờ/ngày, một ngày hệ thống sẽ sản xuất được từ 5-6 kWh. Vì vậy, tùy vào diện tích có thể lắp đặt, thông tin về chi phí, chất lượng, tuổi thọ thiết bị và hiệu quả công trình, nhu cầu sử dụng hàng tháng, điều kiện thời tiết và một số yếu tố khác… mà các đơn vị, doanh nghiệp, hộ gia đình mà đầu tư phù hợp
Hiện nay, đầu tư phát triển năng lượng mặt trời đang được nhà nước khuyến khích vì những lợi ích vượt trội của nó. Trong bối cảnh giá điện tăng, điện mặt trời hòa lưới sẽ càng là giải pháp hợp lý nên được thực hiện.